Multivitamin Có Thật Sự Cần Thiết? Sự Thật Khoa Học Khiến Nhiều Người Bất Ngờ

1. Multivitamin – viên uống tổng hợp quen thuộc nhưng dễ bị hiểu sai

Multivitamin (vitamin tổng hợp) là thực phẩm bổ sung chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất khác nhau.

Nhiều người tin rằng uống mỗi ngày sẽ giúp bù đắp dinh dưỡng, tăng sức đề kháng và ngăn ngừa bệnh tật.

Tuy nhiên, theo Harvard Health Publishing, phần lớn người ăn uống đầy đủ không cần bổ sung multivitamin. Uống sai cách hoặc dư thừa còn có thể gây hại cho gan, tim hoặc hệ tiêu hóa.

2. Multivitamin chứa gì?

Thông thường, một viên multivitamin cung cấp:

• 13 loại vitamin thiết yếu (A, C, D, E, K và nhóm B)
• Khoảng 10–15 khoáng chất quan trọng như sắt, kẽm, magie, canxi...

Tuy nhiên, hàm lượng giữa các sản phẩm khác nhau đáng kể. Một số loại còn bổ sung thêm thảo mộc, axit amin hoặc chất béo thiết yếu, khiến người dùng khó kiểm soát liều lượng thực tế.
Theo FDA Hoa Kỳ, thực phẩm bổ sung không được kiểm định nghiêm ngặt như thuốc, nên có thể chứa lượng hoạt chất cao hoặc thấp hơn công bố trên nhãn.

3. Lợi ích của multivitamin – có thật sự “đa năng”?

Các nghiên cứu cho thấy tác dụng của multivitamin không đồng nhất:

💖 Tim mạch: Một nghiên cứu kéo dài hơn 10 năm của Trường Y Harvard cho thấy không có bằng chứng rõ ràng rằng multivitamin giúp giảm nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ.

🧠 Trí nhớ & tinh thần: Một số nghiên cứu nhỏ cho thấy multivitamin có thể cải thiện trí nhớ và tâm trạng ở người lớn tuổi.

👁️ Thị lực: Multivitamin chứa chất chống oxy hóa (vitamin C, E, kẽm, lutein) có thể làm chậm quá trình thoái hóa điểm vàng – nguyên nhân gây mù lòa phổ biến ở người già.

➡️ Tóm lại: multivitamin không thay thế cho chế độ ăn lành mạnh, nhưng có thể hỗ trợ khi bạn thiếu hụt dinh dưỡng thật sự.

4. Khi nào nên bổ sung multivitamin?

Bác sĩ thường khuyến nghị sử dụng cho những nhóm sau:

• Người ăn chay hoặc thuần chay (dễ thiếu vitamin B12, sắt, kẽm, omega-3)
• Người cao tuổi (giảm hấp thu vitamin B12, canxi, vitamin D)
• Người có chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt hoặc sau phẫu thuật giảm cân
• Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú (theo chỉ định của bác sĩ)

Với người bình thường, chỉ nên dùng khi xét nghiệm cho thấy thiếu hụt vi chất hoặc theo tư vấn chuyên gia.

5. Nguy cơ khi lạm dụng multivitamin

Uống quá liều multivitamin có thể gây ra:

• Thừa vitamin A, E, K (tan trong chất béo) → tích tụ trong gan, gây độc
• Thừa sắt → buồn nôn, táo bón, có thể ảnh hưởng tim mạch
• Beta-carotene hoặc vitamin A liều cao ở người hút thuốc → tăng nguy cơ ung thư phổi
• Vitamin C và kẽm liều cao → rối loạn tiêu hóa, giảm hấp thu khoáng chất khác

Theo Mayo Clinic, việc “uống cho yên tâm” là sai lầm phổ biến khiến nhiều người vô tình nạp gấp đôi lượng vitamin khuyến nghị.

6. Lời khuyên thực tế từ chuyên gia dinh dưỡng

Nếu bạn ăn đủ rau củ, trái cây, ngũ cốc và protein nạc, bạn có thể không cần thêm multivitamin.

Chỉ nên chọn sản phẩm có chứng nhận uy tín (như USP, NSF, hoặc thương hiệu quốc tế có kiểm định rõ ràng).

Uống sau bữa ăn sáng để hấp thu tốt hơn và tránh kích ứng dạ dày.

Không dùng multivitamin để “chữa bệnh” hoặc “bù cho lối sống thiếu lành mạnh”.

7. Kết luận: Multivitamin – hỗ trợ, không phải “phép màu”

Multivitamin không xấu, nhưng cũng không phải “tấm vé sức khỏe” như nhiều người lầm tưởng.
Nếu bạn có chế độ ăn cân bằng, ngủ đủ, tập thể dục đều đặn — đó chính là “multivitamin tự nhiên” tốt nhất cho cơ thể.
Trước khi bổ sung, hãy kiểm tra dinh dưỡng hoặc hỏi ý kiến bác sĩ để dùng đúng cách và an toàn.